... hoặc có thể họ không biết rằng người họ đang mời không còn tồn tại nữa, rằng, vâng, đã từng có ai đó với cái tên như thế trong quá khứ, cái tên thì chuẩn theo nghĩa đó, nhưng hiện giờ đã chẳng còn ai đằng sau cái tên đó nữa ...
Hắn ta đang ngồi đó và cười, nhưng trong khi cố gắng để cười phóng khoáng hơn, hắn bắt đầu bận tâm với câu hỏi liệu có bất cứ sự khác biệt nào giữa một bên là gánh nặng của sự vô ích và bên kia là gánh nặng của sự khinh bỉ cũng như giữa chúng với những gì hắn đang cười về hay không, bởi đối tượng ấy, độc nhất vô nhị, là mọi thứ, phát sinh từ một cái mọi thứ có ở khắp mọi nơi, và hơn thế nữa, nếu thực sự nó chính là mọi thứ phát sinh từ khắp mọi nơi, sẽ rất khó để quyết định nó là gì, phát sinh từ thứ gì, và trong trường hợp nào thì nó cũng không thể là tiếng cười thật lòng, bởi sự vô ích và khinh bỉ vẫn không ngừng đè nén hắn, và hắn không làm gì cả, không làm cái quái gì cả, chỉ để mình trôi dạt, ngồi hàng giờ trong quán Sparchwein với cốc bia Sternburg đầu tiên để bên cạnh, trong khi mọi thứ xung quanh hắn không ngừng nghỉ chảy tràn sự vô ích, đó là chưa kể khinh bỉ, mặc dù cường độ của cảm giác này thi thoảng có giảm xuống, đó là những khoảnh khắc mà hắn thực sự quên mất nó và nhìn chằm chằm đờ đẫn về phía trước, nhìn mỗi lần hàng phút vô tận vào một vết nứt hoặc một chỗ nhơ trên sàn gỗ quán bar, bởi vì đó là việc dễ nhất, tức là sau khi đã vòng qua góc phố, ngay khi vừa thức dậy, bắt đầu ở đó và kết thúc ở đó, không phải là hắn nốc bia đến khi đần người đi đâu, bởi xét cho cùng, hắn thậm chí còn chẳng đủ tiền làm điều đó, mà đúng hơn, như mọi khi, hoàn toàn là do thói quen, bởi chắc hẳn đã có lần hắn nói rằng, mang cho tôi một Sternburg, bitte, và từ lần ấy trở đi, đó luôn là thứ được đem lên cho hắn, ngay khi người bồi bàn chỉ mới nhìn thấy lấp ló bóng hắn, vậy là hắn thậm chí chẳng cần mở miệng, chỉ cứ thế bước vào Sparschwein thì chai Sternburg đã sẵn đặt lên bàn, tất nhiên là hắn không tu những ngụm lớn, hắn chỉ uống thi thoảng một hớp nhỏ, vừa đủ để hắn có thể nán lại đó, như thực tế hắn vẫn làm, thường là hai hoặc ba giờ, và thậm chí sau đó hắn cũng chỉ rời bàn để đi vòng quanh phố Hauptstrasse trên những vỉa hè dơ dáy, về phía Goeben, rồi chuyển qua phía Kleistpark đến Kaiser-Wilhelm-Platz thì băng qua đường tới chỗ những sạp cá và cửa hàng Humana Second Hand để lần ngược lại dấu chân mình đã in trên vỉa hè bẩn thỉu kinh khủng vì nhân loại, có già có trẻ, liên tục khạc nhổ vào nó trong lúc đi bộ hoặc chỉ đứng, nhưng trường hợp nào cũng khạc nhổ, kể cả lúc đi ngắm đồ qua cửa sổ hay chờ xe buýt, và đó có thể là lí do tại sao hắn đi qua bất kì nơi nào cũng đều cảm giác nhớp nháp, những lối ấy không giống nơi để đi dạo, bởi vì ngay khi khởi hành, bạn liền sợ mình sẽ lập tức bị dính lại, thế là bạn phải rảo bước đi với một tốc độ nhanh nhất định, với vận tốc của một cuộc đi bộ đua, giống như cách hắn gọi trong đầu, để hắn chẳng phải cảm thấy điều gì, và tởm lợm hơn là, trước bục cửa nào ở đó cũng đầy những bãi nôn từ đêm qua đã đóng băng, và những bức tường dơ dáy với graffiti tiếng Kurd bằng sơn phun dầm mưa, và nói một cách ngắn gọn, cuộc đi bộ bắt đầu và kết thúc ở phố Hauptstrasse, và hắn ta ngồi đó và cười, nhưng hắn không đọc nó lại lần thứ hai, ít ra hắn đã còn chẳng chạm vào lá thư ấy trong một lúc, vì chuyện này thật ngu ngốc, hắn nói với anh chàng bồi bàn người Hungary, dù cậu ta chỉ nhìn hắn chằm chằm, nhướn mày khó hiểu, không lắng nghe, thậm chí còn chẳng nghe được gì bởi vì âm nhạc quá lớn, một bản nhạc Thổ đại chúng sến súa cực độ, thứ âm nhạc được chơi suốt ở Sparschwein, bởi Mustafa Sandal hoặc Tarkan, một là Tarkan hai là Mustafa Sandal, âm nhạc được lựa chọn bằng một động cơ khó hiểu nào đó bởi thật vô nghĩa nếu người chủ dùng thứ ấy gọi mời khách hàng vào quán bar, một quán bar bán rượu, vì những người Thổ càng lúc càng hay nhầm lẫn mà vào đó, nhưng có quái gì, hắn phẩy tay và nhìn ra ngoài cửa sổ dù chẳng có gì ngoài đó ngoài những tên bán ma túy dựa lưng vào tường quán Sparschwein đợi chờ gì đó, bầu trời xám xịt, chẳng có gì mà nhìn, tất cả mọi khía cạnh của sự vô ích và khinh bỉ, hắn nghĩ, tay đẩy lá thư ra xa bởi hắn thậm chí còn chẳng cảm giác muốn vò nát nó rồi ném vào cái sọt rác gần nhất, toàn bộ sự việc là một cơn ác mộng, hắn nói với chàng bồi bàn người Hungary, và cười, nhưng giờ đây cậu ta không đoái hoài chút nào, mặc dù ngay cả khi cậu có chú ý đi chăng nữa thì có ích gì nếu tìm cách giải thích bằng cách bảo rằng đó là một quảng cáo lố bịch hoặc giả rằng nó đã gửi nhầm địa chỉ, vì nó nghiêm trọng, và vì thế làm gì có chuyện gửi nhầm, đúng, đúng là nghiêm trọng, hoá ra nó tuyệt đối nghiêm trọng, vấn đề chỉ là toàn bộ chuyện này là cực kì lố bịch, bởi mặc dầu nó thực sự đã được gửi cho hắn, và quả thực nó được gửi từ Madrid, hắn không thể nào là người nó nhằm tới được, bởi đâu có lẽ gì mà hắn được mời đến Extremadura, lời mời của cái tổ chức chưa bao giờ nghe tên này, một tổ chức vận hành bởi những thành viên hắn chưa bao giờ nghe tới, hỏi ý hắn liệu có nhã hứng dành ra một vài tuần ở đó viết về nơi đó hay không, và “nhã hứng” là có ý sao?! chẳng phải hắn đã sống ở đây nhiều năm rồi sao, trên vùng đất hoang bị giày xéo là phố Hauptstrasse này, kiếm được ba trăm euro từ một hoặc hai bài giảng, số tiền chỉ đủ để hắn sống qua ngày, vì vậy, rõ ràng đây phải là một sự nhầm lẫn, một sự nhầm lẫn có thể được giải thích bằng việc thực ra lá thư đã được họ gửi từ vài năm trước (đối với bưu điện địa phương mà nói thì việc đến giờ hắn mới nhận được cũng chẳng có gì lạ) hoặc có thể họ không biết rằng người họ đang mời không còn tồn tại nữa, rằng, vâng, đã từng có ai đó với cái tên như thế trong quá khứ, cái tên thì chuẩn theo nghĩa đó, nhưng hiện giờ đã chẳng còn ai đằng sau cái tên đó nữa, không có “ngài Giáo sư,” và mặc dù rất có thể một chức danh nào tương tự đã từng đứng trước tên của hắn, nhưng vài năm nay nó chẳng có ý nghĩa gì nữa, bởi chẳng có gì, không một thứ gì gắn nối hắn với một kẻ mà trong quãng hắn còn tồn tại đã không ý thức được rằng bản thân việc suy nghĩ chẳng có ý nghĩa gì hết, một kẻ đã viết dăm cuốn sách không thể đọc nổi đầy ắp những câu văn tiêu cực nặng nề và lập luận bi đát trong một hình thức văn xuôi ngột ngạt, thực tế là cả một đống sách, dù từ lâu đã thấy rõ ràng, thậm chí là rõ ràng ngay lập tức, rằng chẳng ai thèm đọc chúng, và bởi vì lý do đó, hắn ta hẳn đã từ lâu thành một triết gia bỏ đi, không ai thực sự nghiêm túc cố gắng hiểu hắn hoặc hiểu những câu viết của hắn, lập luận của hắn, cách diễn đạt hoặc lời văn của hắn có thể đang nói về điều gì, và trong lúc đó, hắn thực tế còn chẳng kiếm được cắc nào, thế nên hắn không thể cứ thế mà từ chối được, thêm nữa là họ đã hứa sẽ thanh toán mọi chi phí, vé máy bay, chi phí ăn ở cũng như cung cấp xe hơi và thông dịch viên cho hắn, tất cả “đang chờ ngài khi đáp xuống Madrid để đưa ngài đến chỗ chúng tôi ở Caceres hoặc Badajoz, nơi chúng tôi có thể trả một khoản nhuận bút X euro cho bài viết của ngài,” hắn không tài nào thôi nghĩ về điều đó, thế nên hắn cứ ngồi trên giường với lá thư trong lòng và tưởng tượng xem mình có thể làm gì với ngần ấy tiền, và cớ sao nó đem lại cảm giác giống hệt như được nghe tên mình xướng lên trong kết quả xổ số, nghĩa là, bạn, vâng là bạn đấy; bạn, còn hơn ai khác, làm sao từ chối một lời đề nghị như thế, và bạn chỉ phải làm điều này điều kia, toàn bộ sự việc là một cơn ác mộng khốn nạn thật sự, hắn lẩm bẩm với chính mình mà nhìn ra ngoài cửa sổ, chỉ để thấy chính mình, một cái sọ hói khổng lồ phản chiếu trên kính, ngày hôm sau đã bắt đầu giống ngày hôm trước, khó khăn thức dậy rồi đến Sparschwein, hương vị Sternburg lạnh ngắt trong chai miểng lạnh, món mọi khi và anh bồi bàn người Hungary, người mà hắn cảm giác như bạn đồng hành thân thiết nhất của mình, một người dù vậy chưa bao giờ thành công trong việc đặt cốc xuống bàn một cách nhẹ nhàng trước mặt hắn, một sự thất bại làm trầm kha thêm tình trạng căng thẳng vốn đã khủng khiếp của hắn, một tình trạng khó lí giải, nhưng hắn sẽ rất vui lòng đấm vỡ mặt thằng chả vì làm sao cứ hết lần này đến lần khác lại cứ nện cốc xuống bàn, trong khi bầu trời u ám bên ngoài, bầu trời xám xịt không có chút ánh sáng nào, những kẻ bán ma túy dựa vào tường, vỉa hè nhớp nhúa nước bọt và vị đắng trong miệng hắn vị của vô ích và khinh bỉ trong khi hắn trôi dạt về phía Goeben rồi đến Kleistpark, rồi tiếp tục đến Kaiser-Wilhelm-Platz, rồi sang bên kia đường, qua những sạp bán cá và cửa hàng Humana Second Hand rồi quay trở lại quán Sparschwein, nơi hắn không vứt lá thư đi, nó vẫn còn nhét nguyên trong túi, mà đọc nó từ đầu đến đuôi, bởi nó thực sự gửi tới hắn, hắn thực sự là người được gửi đến, hắn đã thẩm tra lại chuyện đó, và thực tế là đã mập mờ bắt đầu tin vào điều đó, ít nhất là tin vào nó nhiều hơn ngày hôm trước, tin rằng đó không phải và không bao giờ là nhầm lẫn bởi hắn đã nhận được thư xác nhận ngay lập tức sau khi gửi thư điện tử từ một trong những chiếc bàn ở quán Telecafe bên cạnh, một lời xác nhận rằng họ thực sự đang đợi hắn và hỏi thêm bao giờ hắn sẽ đến, rồi còn nói thêm rằng hắn muốn ở bao lâu tuỳ thích, mặc dù vẫn không tin lắm, hắn lẩm bẩm với cậu bồi bàn người Hung ở Sparschwein rồi ra ngoài đi theo vỉa hè nhớp nháp phố Hauptstrasse, cố gắng làm quen với suy nghĩ rằng bất cứ lúc nào hắn cũng có thể bay đến Extremadura, mặc dù hắn không hề biết “Extremadura” ở đâu, hắn chỉ có hai người quen ở Tây Ban Nha, người dịch quên mình một thời của hắn và ông chủ nhà xuất bản quên mình một thời của hắn, mặc dù cả họ nữa, theo lẽ thường tình, đã buộc phải nghiền sách hắn vì không thể bán được, kết quả là mối quan hệ giữa hắn và họ đã từ lâu xa nhoà, đó cũng là khoảng thời gian hắn mất liên lạc với những người khác nữa, dù cho đây vẫn là khả năng duy nhất, viết thư cho họ và hỏi họ chuyện gì đang xảy ra vậy? lời mời này là sao? “tin hay không tin” và liệu chuyện này có phải sự thật không, nơi gọi là “Extremadura” mà có thời từng được người La Mã gọi là Lusitania này, thế nên hắn đến Telecafe để tra cứu, và kết quả hiện ra: đúng, Extremadura là phần lãnh thổ thuộc Tây Ban Nha hiện đại của Lusitania cổ đại, nghĩa là tỉnh cổ này nằm một phần ở Bồ Đào Nha hiện đại, với Andalusia giáp dưới và Castila y Leon giáp bên trên, và cũng chính từ đó, những người Tây Ban Nha đã toả đi chinh phục Trung và Nam Mĩ, nhưng cũng vậy thôi, dịch giả cũ và nhà xuất bản cũ đã hỏi – có thể cảm nhận được sự kinh ngạc của họ – làm thế nào mà đích danh hắn ta, người từ lâu đã được xem là kho thông tin khổng lồ, lại có thể lúng túng bởi những điều như thế được, hắn ta đã tụt lùi xa như thế nào so với sự xuất chúng ngày xưa, cái thông điệp tường minh, khá tường minh từ hồi đáp của họ, rằng đây là điều họ đang tự hỏi mình, và, cùng lúc đó, họ hỏi hắn, trong những chữ in hoa nói về nó, nghĩa là, anh sẽ làm cái quái gì ở Extremadura, bởi vì CHẲNG CÓ GÌ Ở ĐÓ, đó chỉ là một nơi mênh mông và bằng phẳng cằn cỗi một cách tàn nhẫn, với một vài ngọn đồi nhỏ gần quanh biên giới, khô khủng khiếp, những ngọn đồi trơ trụi, mặt đất khô cằn, hầu như không dân cư vì cuộc sống ở đó cực kì khó khăn, nghèo đói nghiêm trọng, một nơi hoàn toàn không sự sống, việc quái gì anh lại đến Extremadura, khi anh có thể đến thăm chúng tôi ở Barcelona, hai bằng hữu yêu thích triết học của hắn ân cần khuyên, Barcelona là một nơi đàng hoàng, nhưng không, hắn nói với cậu bồi bàn đang đứng với bộ mặt khá khó chịu bởi dù đã vặn nhỏ âm lượng của máy cát-xét, cậu vẫn không nghe ra khách hàng muốn gì, không, hắn sẽ đến Extremadura và nếu như ở đó không có gì mấy thì nơi ấy sẽ hoàn toàn thích hợp với hắn, bản thân hắn sẽ không bị lạc lõng, đó là nếu lời mời là có thật, vì hắn đa nghi về mọi thứ đến mức bắt đầu lo lắng về mọi chuyện một lần nữa, nhìn ra những kẻ bán thuốc, nhìn chằm chằm vào sàn nhà, vào quầy rượu, lầm bầm chữ Extremadura, rồi gửi một thư điện tử khác và nhận được câu trả lời thậm chí còn rõ ràng hơn, thế nên chuyện phải là có thật, hắn bảo cậu bồi bàn người Hungary, cậu ta hỏi lại: thứ gì là thật? nghe câu đó thì hắn nhún vai, bảo đừng để ý làm gì, và ra hiệu thêm một chai nữa, món tiền từng này euro, một khoản tiền từng này nghe rất u sầu, và thế là hắn quan sát những người qua đường, để ý cách họ khạc nhổ, lầm bầm một mình “một gia tài” trước cửa sổ cửa hàng sửa xe đạp lớn, rồi từ máy Số 2 trong quán Telecafe bên cạnh viết thư cho trung tâm Badajoz để nói rằng mình sẽ khởi hành vào ngày 21 tháng Hai, một ngày hắn chọn ngẫu nhiên bởi vì hắn hoàn toàn có thể viết ngày 22 hoặc ngày 24 hoặc tháng Ba hoặc thậm chí tháng Tư, hoặc bất cứ ngày nào, nhưng hắn đã nhấn Enter trên chiếc máy tính bàn bẩn thỉu để xác nhận ngày 21 tháng Hai, cẩn thận thêm lời nhắn cuối, “Tôi có thể ở một tuần” để nhận lại hồi âm sau đó, “Tuyệt vời!” từ Extremadura, “chúng tôi sẽ gửi vé ngay cho ngài,” (vé gửi đến), và, “chúng tôi đợi sự hiện diện của ngài, và ngay khi tới, ngài sẽ có một thông dịch viên, một xe hơi và bất kì thứ gì ngài cần” và hắn đã bước lên máy bay rồi thì bỗng sức nặng của thứ gì đó trong đầu hắn bắt đầu cùng một lúc kéo theo hai hướng ngược nhau, bởi rõ ràng toàn bộ chuyện này là lỗi của hắn, hoặc họ đã nhầm lẫn hắn với người nào khác, ngoài ra cũng có khả năng rằng người mà họ đã nhầm lẫn với hắn thực ra lại là chính hắn, chỉ là “hắn” đó không còn tồn tại nữa, thế là hắn ngồi đó, như lời hắn giải thích với người bồi bàn Hungary khi hắn đã trở lại Berlin, nhìn máy bay hạ độ cao xuống Madrid, nơi người ta lập tức nhận ra hắn từ bản mô tả hắn đã gửi, một nhiệm vụ không quá khó khăn với một đối tượng nặng 120 kí lô cùng khuôn mặt hắn và chiếc áo khoác xanh có phéc-mơ-tuya hắn đang mặc, hắn nói, chỉ vào mình, và cũng không quá khó để nhận ra người phụ nữ trung niên làm thông dịch viên cho hắn, người đã chờ đón hắn ở Khu Đến với một nụ cười rạng rỡ và tấm biển trên đó có viết tên hắn giơ cao trên đầu, tên hắn, vâng, mặc dù trong suốt quãng đường đi xe buýt, hắn vẫn cứ nghĩ dù cho họ có nghĩ đến hắn thực đi chăng nữa thì hắn cũng chẳng phải người mà lời mời gửi tới, và suốt lúc đó những toà nhà ở Madrid bên ngoài vẫn lao vút qua và thi thoảng hắn gật đầu với ý gì đó trong lời thông dịch viên nói, người dường như muốn lấn át giọng nói kháng cự bên trong hắn bằng cách thực sự rống lên, cố gắng giải thích thứ gì đó cho hắn bằng tiếng Anh, thứ gì đó cần cả quãng thời gian dài chạy tới Caceres để giải thích, nhưng hắn chỉ nắm bắt được chỗ quan trọng, rằng bà, thông dịch viên của hắn, bà đang đợi ngài Giáo sư nói với mình rằng ngài muốn thăm thú chỗ nào và muốn viết về điều gì, bởi họ có thể tiến hành ngay hôm sau nếu ngài thích […]
Dịch từ bản Anh ngữ, The Last Wolf của George Szirtes.
Bùi Gia Bin dịch
