Jon Fosse, Aliss bên đám lửa (trích)

Thời gian đọc: 13 phút

rồi cô thấy mình bước tới cửa sổ và rồi cô thấy mình dừng lại đó trước cửa sổ và nhìn ra ngoài và cô nghĩ, đang nằm đó trên ghế dài, tại sao anh không quay lại? đã có chuyện gì xảy ra với anh? tại sao anh lại biến mất, cứ thế ra đi, cô nghĩ, anh đã luôn ở đây, và rồi anh cứ thế biến mất, và con thuyền của anh, cô nghĩ, được tìm thấy trôi nổi giữa vịnh hẹp, trống rỗng, vào một tối thu tăm tối, cuối tháng Mười một, nhiều năm trước, hai mươi ba năm tính tới nay, cô nghĩ, năm 1979, một thứ Ba, chuyện xảy ra như vậy, anh không bao giờ trở lại, và cô đã nghĩ rằng anh chỉ ở ngoài vịnh hẹp hơi lâu, cô nghĩ, rằng anh vẫn sẽ trở lại, nhưng nhiều giờ trôi qua, hết giờ này qua giờ khác, không cô không thể chịu nổi khi nghĩ về chuyện đó, vẫn quá đau đớn, cô nghĩ, không cô không muốn nghĩ về nó, cô nghĩ, bởi vì anh thật sự đã ra đi, anh đã không bao giờ trở lại, cô đã ra ngoài tìm anh, đứng đó trên bến thuyền, trong bóng tối, trong mưa, trong gió, cứ đứng đó, và chờ, giờ anh hẳn sẽ sớm quay về? tại sao anh không quay về? nhưng anh sẽ không bao giờ, không cô không thể chịu nổi khi nghĩ về chuyện đó, quay về, chỉ có con thuyền, nó nổi trên nước vịnh và va vào những hòn đá trên bờ, và con thuyền trống rỗng, không cô không thể nghĩ về chuyện đó, cô nghĩ, anh sẽ không bao giờ quay về, anh đã biến mất, anh đã ra đi, họ đã tìm, phải, họ đã tìm kiếm anh ấy, không, cô không thể chịu nổi khi nghĩ về chuyện đó, cuộc tìm kiếm, vài ngày tìm kiếm, rồi con thuyền, trống rỗng, ở đó trên bờ, bị sóng đánh dạt vào bờ, và rồi hai cậu bé ở trang trại hàng xóm đã đốt chiếc thuyền, dễ hiểu thôi, cô nghĩ, bởi con thuyền không thể cứ nằm đó trên bờ rụng rời ra từng mảnh, và cô không đủ sức tự làm điều đó, không con tàu cứ nằm đó khoảng một năm và rồi hai cậu bé ở trang trại hàng xóm tới và hỏi liệu chúng có thể đốt con thuyền trong lễ đốt lửa ngày Hạ chí của chúng, và tất nhiên là chúng có thể, cô nghĩ, và rồi các cậu bé đã đốt con thuyền, và rồi con thuyền cũng ra đi, và cô phải thôi nghĩ về chuyện đó, cô không thể chịu nổi, cô nghĩ, không cô phải thôi nghĩ về chuyện đó, cô không thể chịu nổi, cô không thể nghĩ về chuyện đó, cô nghĩ, và cô không bao giờ thật sự hiểu rõ anh, không từ lần đầu tiên cô gặp anh, cô nghĩ, và có lẽ đó là lý do tại sao cô cảm thấy rất gần gũi với anh, từ lần đầu tiên họ nhìn thấy nhau, khi anh bước lại gần cô, với mái tóc đen dài của anh, và từ đó trở đi, cho đến tận bây giờ, hay cứ tính cho tới khi anh ra đi, chuyện là vậy giữa hai người, cô nghĩ, và tại sao lại như vậy? tại sao? điều gì ràng buộc hai người lại với nhau? hay ít nhất là ràng buộc cô với anh, và anh, ừ thì anh đã ràng buộc với cô, anh cũng vậy, nhưng có lẽ không nhiều như cô bị ràng buộc với anh, nhưng vẫn, phải, phải, ràng buộc với nhau, họ đã vậy, tất nhiên là họ đã vậy, anh với cô, cô với anh, nhưng có lẽ cô bị rằng buộc với anh hơn là anh với cô, có lẽ là vậy, nhưng điều đó có ý nghĩa gì không? không tại sao lại nghĩ như vậy? cô nghĩ, bởi vì rốt cuộc anh đã ở lại với cô, anh không rời đi, anh đã ở lại đây với cô, cho tới khi anh cứ thế biến mất, cô nghĩ, anh đã ở bên cô, từ lần đầu cô nhìn thấy anh bước lại, và rồi anh nhìn cô, và cô cứ đứng đó, và họ nhìn nhau, mỉm cười với nhau, và cứ như thể họ là cố tri, như thể họ đã luôn biết về nhau, theo một cách nào đó, chỉ là đã vô cùng lâu rồi kể từ lần cuối họ thấy nhau, và đó là lý do tại sao họ hạnh phúc biết bao, lại được thấy nhau khiến họ đều rất hạnh phúc tới nỗi niềm hạnh phúc đó xâm chiếm và dẫn lối họ, nó dẫn lối họ tới với nhau, như thể đây là thứ gì đã ra đi, đã mất trong suốt cuộc đời họ, nhưng giờ nó đã ở đây, cuối cùng thì nó đã ở đây, đó là cảm giác khi đó, lần đầu họ gặp nhau đó, hoàn toàn tình cờ, và không trắc trở, không đáng sợ, không, như thể đó là chuyện hiển nhiên, nhưng thể chẳng thể làm gì với nó, nó là điều hiển nhiên, bằng cách nào đó, và dù cô có nói hay làm điều này hay điều khác thì nó vẫn thế không có khác biệt gì, nó xảy ra theo cách nó phải xảy ra, tất cả mọi thứ đã được quyết định trước, cô nghĩ, ừ, ừ là vậy đó, chẳng thể làm gì với nó, nhưng tất nhiên là cần có thời gian, xét cho cùng thì anh không hẳn là người nóng vội, và cô cũng vậy, và bằng cách nào đó họ không cần phải thế, chuyện vẫn vậy, và nó vẫn diễn ra như thế, dù họ làm gì hay không làm gì, cô nghĩ, nhưng cuối cùng đến một lúc nào đó sẽ có một lá thư từ anh, một lá thư tới, và anh viết rằng thật khó để tìm ra địa chỉ của cô, viết một chút về cuộc sống đời thường, không nhiều hơn thế, chỉ vài từ, vài từ ngắn ngủi thông thường, không có câu từ to tát nào cả, nhưng thế là đủ, anh không cần gì hơn, và cô đã trả lời, ừ tất nhiên là cô đã trả lời, và hơi xấu hổ khi nghĩ về lá thứ cô gửi đi, cô nghĩ, bởi vì ngay cả khi anh không thật sự hiểu ý nghĩa những từ to tát cô đã viết, cô đã viết những từ to tát, nhưng cô không thể nghĩ về chuyện đó, bởi nếu có điều gì anh không thích thì đó là những từ to tát, chúng chỉ dối trá và che đậy mọi chuyện, những từ to tát đó, chúng không để cho những điều đích thực được sống và thở mà chỉ phô ra thứ gì đó muốn nên to tát, đó là điều anh nghĩ, và anh vốn là vậy, anh thích những thứ không muốn trở nên to tát, cô nghĩ, trong cuộc sống, trong mọi thứ, và với chiếc thuyền của anh cũng vậy, một chiếc thuyền gỗ nhỏ, một chiếc chèo nhỏ, cái mà lão Johannes này này, phải đó là tên lão, lão già, lão Johannes trong Vịnh đã đóng, và ta thật sự không thể tin gì trong trong số này, lão đóng thuyền hay con thuyền lão đóng, và có lẽ, không cô không được nghĩ như vậy, cô nghĩ và cô thấy mình đang đứng đó trước cửa sổ và nhìn ra ngoài và rồi cô thấy, đang nằm đó trên ghế dài, Aliss ngả Kristoffer khỏi ngực cô ấy và cậu bé khóc một chút rồi thiếp đi trong vòng tay Aliss và rồi cô thấy Aliss kéo áo thụng xuống và Aliss đứng dậy với Kristoffer trong tay và cô mở cửa vào phòng ngủ và rồi Aliss đi vào và đóng cửa lại sau lưng và rồi cô nhìn mình đang đứng trước cửa sổ và nhìn ra ngoài cửa sổ và giờ cô không thể đứng đây nữa, cô nghĩ, đang đứng đó trước cửa sổ, cô không thể cứ đứng mãi đây trước cửa sổ, bởi vì anh sẽ không quay về, cô phải làm gì đó, cô phải ngồi xuống, bỏ thêm củi vào lò, dù thế nào thì cô cũng không thể cứ đứng đây mãi, cô nghĩ, bởi vì giờ có thể anh sắp về nhà tới nơi, cô nghĩ, phải tất nhiên rồi, thời tiết quá xấu anh không thể ở ngoài được, và anh cũng không thể cứ ở ngoài vịnh hẹp suốt đêm, và giá có thể tin tưởng vào con thuyền của anh, bởi lão đóng thuyền, lão già, lão cũng chưa bao giờ hoàn toàn khỏe mạnh, và sao có thể khỏe được khi cả đời đứng đó trong nhà kho đóng đinh những con thuyền, đóng ngày này qua ngày khác cho tới khi cuối cùng cũng ra một con thuyền, một con thuyền gỗ nhỏ, một con thuyền chèo, dài mười lăm foot, có thể là mười sáu foot, và hẹp, và nhọn ở trước và sau, mũi và đuôi, và mỏng, chỉ một ván sàn mỏng manh giữa người ngồi trong thuyền và nước, sóng, thẳm sâu của vịnh, sâu khôn dò, cách mặt nước hơn ba ngàn foot, từ đây nơi có ánh sáng và bóng tối và không khí, xuống xuống xuống sâu trong vịnh hẹp cho tới khi có một kiểu sàn ở dưới đáy. Và rồi những tấm ván sườn mỏng của con thuyền, ba tấm mỗi bên, giữa người đàn ông trong thuyền và nước và bóng tối bao la dưới anh, và rồi thì những con sóng, giống như lần cô ở với anh trên thuyền và một con sóng đập vào thành, không, không, cô không thể nghĩ về chuyện đó, cô nghĩ và cô nhìn mưa đang chảy xuống cửa sổ, và cô không thể thấy bất cứ gì ngoài cửa sổ, chỉ có bóng tối, và rồi trận gió này, thổi và thổi, và sao thời tiết hôm nay có thể biến đổi thế này, sớm nay trời rất yên và nâu và lãng đãng, nhưng giờ thì gió đang thổi và trời đang mưa, như một thứ ma quỷ, cô nghĩ, và giá anh có thể về nhà ngay bây giờ, sự đợi chờ này, luôn luôn là sự đợi chờ này, cô phải thích nó, cô phải thích đợi chờ, cô nghĩ và cô thấy, đang nằm đó trên ghế dài, bản thân cô băng qua phòng, tới cửa sảnh, và cô thấy mình dừng ở đó, đứng đó giữa phòng và nhìn chằm chằm vào khoảng không, và điều này, rằng cô luôn thấy bản thân mình, cô nghĩ, cô khó có thể làm gì khác, rằng mọi thứ sẽ luôn ở đó, chính xác như nó vốn vậy, phải, phải, không ích gì khi nghĩ về chuyện đó, cô nghĩ và rồi cô thấy anh trước mặt cô, cách anh bước tới bên cô, dáng đi hơi khom, mái tóc đen dài, đột nhiên anh lại ở đó, cứ đứng đó, và như thể anh đã luôn ở đó, và giờ, và, phải, kể từ đó mọi việc cứ diễn ra như vậy, và chẳng thể làm gì, như thể không có cách nào thoát khỏi nó, bởi vì cô đã cố gắng, tất nhiên, cô đã cố gắng, cô nghĩ thế này thế kia, làm thế này thế kia, dù cô có làm hay không làm thì ngày càng chỉ có hai người bọn họ, như thể ý chí chẳng thể làm gì, và anh cũng vậy, anh luôn muốn và không muốn, anh đã cố gắng hết sức để thoát khỏi nó nhưng rồi, phải, rồi mọi thứ vẫn y như thế và vẫn luôn như thế, cô nghĩ, và cô không thể cứ nằm đây như thế này, cô nghĩ, cô phải thức tỉnh, đứng lên, cô phải làm gì đó, cô không thể cứ nằm đó trên ghế dài, cô nghĩ và cô thấy mình đang đứng đó trong phòng và nhìn vào khoảng không và rồi cô thấy mình đi tới cửa sảnh và cô thấy mình nắm lấy tay nắm cửa và cô thấy mình đứng đó với bàn tay trên tay nắm cửa và cô nghĩ, đang đứng đó nắm tay nắm cửa, tại sao anh vẫn chưa về nhà? và luôn là như vậy, đợi chờ, đợi chờ, nhưng anh đã ra đi lâu thế rồi, anh không thể sớm về sao, cô nghĩ và cô buông tay nắm cửa và cô thấy, đang nằm đó trên ghế dài, bản thân lại đi đến cửa sổ và cô thấy mình dừng lại và rồi cô lại đang đứng đó và nhìn ra ngoài cửa sổ và cô nghĩ rằng giờ anh thật sự phải sớm về nhà và anh nghĩ chết tiệt, nước bây giờ xiết quá, và chết tiệt, thủy triều dâng cao quá, anh nghĩ đứng đó trên bến thuyền, thời tiết khủng khiếp hết mức, anh nghĩ, thủy triều thật cao, quá cao đến mức bất cứ con sóng nào xô tới đều ập lên bến thuyền và trào tới bốt anh, và con thuyền của anh đang chòng chành ngoài kia trong những con sóng, quá cao tới mức dường như con thuyền sẽ lật nhào, nó nhao lên rất cao và rồi chìm xuống thấp tới mức dường như con sóng tiếp theo sẽ ập qua mũi tàu và làm ngập thuyền, nó chìm xuống quá sâu, trước khi lại chồi lên lần nữa, và lần nữa, và lại lần nữa, nhưng nếu bây giờ nước xiết hơn thì anh không thấy cách gì có thể xoay chuyển ổn thỏa, anh nghĩ và anh quay lại và anh nghĩ rằng tốt hơn anh cứ về nhà, dù gì thì anh cũng chẳng thể làm gì, anh nghĩ, nhưng thời tiết có thật là tệ đến thế? trời gió, đúng là vậy, nhưng có thật sự là vấn đề? và con thuyền chắc chắn là tốt, nó sẽ trụ vững ngay cả trong thời tiết này, anh nghĩ, thế nên có lẽ hôm nay anh cũng sẽ ra ngoài vịnh hẹp một lúc, bởi vì thuyền tốt, phải, anh nghĩ, nó cũng sẽ đứng vững trước những con sóng, anh nghĩ, phải tại sao không? tại sao anh không ra khơi một lúc? anh nghĩ và anh bước tới cuối bến thuyền và những con sóng ập qua bốt anh và anh cởi dây neo và anh bắt đầu kéo thuyền vào, chỉ một lúc thôi, anh chỉ cần ở một lúc ngoài đó trong những con sóng và trong gió và trong mưa, và trong bóng tối, anh nghĩ và anh cần phải cẩn thận, để con thuyền không đâm vào bến thuyền, anh nghĩ và anh cẩn thận kéo con thuyền vào và rồi anh một tay nắm lấy đuôi thuyền và đặt một chân xuống mũi thuyền và rồi chân kia và rồi anh đã ở trên thuyền và những con sóng lắc anh và con thuyền lên xuống và anh đẩy thuyền ra và anh cầm mái chèo bằng cả hai tay và anh ấn mái chèo vào bến thuyền và anh đẩy thuyền ra và anh cởi dây ghìm đuôi và con thuyền dập dềnh lên xuống đó trong bóng tối và anh ngồi xuống giữa ghế ngồi và anh khua mái chèo ra và anh chèo hết sức có thể chống lại những con sóng và mọi chuyện tốt đẹp, con thuyền lên xuống theo những con sóng, và anh chèo mạnh hết sức có thể và con thuyền bắt đầu tiến về phía trước, lờ đờ, lặng lẽ, chậm rãi, lên và xuống, theo những con sóng, lên và xuống, nhưng về phía trước, nó đang di chuyển, và con thuyền băng qua vịnh hẹp, ngày càng xa hơn, trong gió, trong mưa, và dù bóng tối đặc và dày quanh anh nhưng kỳ lạ là nó không tối, anh nghĩ, bởi vì vịnh hẹp nhánh lên và rồi trời không thật sự lạnh tới thế, rốt cuộc thì anh đang mặc chiếc áo len dày màu đen của anh, và anh giữ ấm nhờ chèo thuyền, anh nghĩ và anh nhìn lại qua vai và đằng kia, phía trước, xa mãi đằng kia, đằng kia gần giữa vịnh hẹp, cái gì đằng kia vậy? chẳng phải trông nó giống một đám lửa? nhưng nó, không thể nào! anh nghĩ và anh tựa vào mái chèo và ngay lập tức con sóng cuốn anh về phía đất liền nhanh tới mức anh phải bắt đầu chèo lại và anh nhìn lại qua vai và ở đó và phải anh chắc chắn thế, anh nghĩ, có một đám lửa ở đó, nhìn thế nào thì cũng giống như một đám lửa và là một đám lửa lớn nữa, và phải phải, phải, nó đang bùng cháy đằng kia, đằng kia ở giữa vịnh hẹp, anh nghĩ và anh tiếp tục chèo và anh nhìn về phía bờ và ở đó, ở trên bờ kia, kia, chẳng phải là bà đang ngồi đó? chẳng phải bà đang ngồi đó và nhìn qua vịnh hẹp? không thể, thật sự không thể! anh nghĩ, không anh không hiểu gì cả, anh nghĩ, và anh chèo cật lực, và giờ anh sẽ chỉ chèo tới nơi có thứ giống như một đám lửa đó, anh nghĩ, và giờ cô hẳn đang đứng đó trước cửa sổ chờ anh và anh nghĩ rằng anh yêu cô rất nhiều và cô nghĩ rằng giờ cô thật sự phải đi tìm anh, cô nghĩ, đang đứng đó trước cửa sổ và nhìn ra ngoài bóng tối, và rằng cô là thế đó, cô lúc nào cũng cứ phải đứng đây trước cửa sổ, cô nghĩ và cô nhìn ra ngoài qua bóng tối và cô thấy một đám lửa, ở đó giữa vịnh hẹp, một đám lửa tím nhạt, lúc này có một đám lửa tím nhạt ngoài kia giữa bóng tối ngoài kia trên vịnh hẹp, cô nghĩ và cô thấy mưa chảy qua ô kính cửa và anh đã ra ngoài quá lâu, cô nghĩ, và cô thật sự cần phải đi tìm anh? cô nghĩ, giờ cô thật sự cần phải ra ngoài, cô cần phải đi tìm anh? cô nghĩ, vì tại sao anh vẫn chưa về nhà? anh thường không ở ngoài khơi lâu vậy? à, phải, anh có, rất nhiều lần, phải, chuyện đó xảy ra khá thường xuyên, vậy thì tại sao cô phải lo lắng lẩn thẩn? không có gì bất thường cả, mọi thứ vẫn y như mọi khi, hôm nay chẳng có gì đặc biệt, cô nghĩ, nhưng vẫn thật lạ, và cô định làm gì nếu anh không về nhà? cô có thể cứ đi tìm anh, cô nghĩ, đi xuống nhà thuyền, ra bến thuyền nhưng thời tiết ngoài kia thật hung hiểm quá, mưa và gió thổi và đã cuối thu, một ngày cuối tháng Mười một, và trời lạnh, là một thứ Ba cuối tháng Mười một, và chẳng mấy chốc anh sẽ về, cô chỉ lo hão, cô nghĩ, nhưng, phải, cô hiểu rõ bản thân, không, giờ cô phải trấn tĩnh lại, cô nghĩ, mọi thứ vẫn như bình thường, và chẳng mấy chốc anh sẽ về bây giờ, cô nghĩ, cô chỉ lo hão, chỉ là, nó, không, cô nghĩ, và cô không thể cứ đứng đấy như vậy, cô có thể cứ ra ngoài, đi xuống vịnh hẹp và tìm anh, cô nghĩ và cô thấy, đang nằm đó trên ghế dài, bản thân cô đi tới cửa sảnh và cô mở cửa và vào khoảnh khắc cửa mở và cô thấy mình bước ra ngoài cô thấy một cậu bé bước vào và cô thấy cửa lại đóng lại và rồi cô thấy cậu bé đi tới cửa sổ và dừng lại và rồi cậu đứng đó và nhìn ra ngoài cửa sổ và cậu bé hẳn lên sáu hay bảy tuổi, cô nghĩ, cậu là một đứa trẻ, cô nghĩ và rồi cô thấy cửa sảnh mở và một người đàn ông, cao và gầy, và lêu đêu và với mái tóc đen dài, và bộ râu đen thưa, bước vào và rồi ông đứng đó và ông trông có vẻ nghiêm khắc và ông để một tay ra sau lưng và rồi một phụ nữ bước vào, thấp, ngăm, gầy, với mái tóc đen dài, cô ấy nhìn hơi giống chính cô, và cô ấy lại đóng cửa lại sau lưng và người đàn ông có bộ râu nháy mắt với người phụ nữ và người đàn ông và người phụ nữ đều nhìn cậu bé và cậu quay lại đối mặt với họ, và cậu nhìn họ với đôi mắt mới to làm sao, và họ đều mỉm cười với cậu

Asle, rồi người phụ nữ nói

Mẹ nghĩ bố có thứ gì đó cho con này, vì hôm nay con lên 7, đây là sinh nhật thứ 7 của con, 17 tháng Mười một, cô ấy nói

Bùi An Bình dịch từ bản dịch tiếng Anh của Damion Searls