Virginia Woolf, Thư tuyệt mệnh

Thời gian đọc: 3 phút

Trigger warning: tự sát, bệnh tâm lý

Ngày 28 tháng 3 năm 1941, Virginia Woolf gia nhập hàng ngũ những nhà văn thiên tài đã tự kết thúc cuộc đời mình. Ra đi ở tuổi 59, bà đã kịp để lại những tác phẩm nay đã thành kinh điển của chủ nghĩa hiện đại Anh cũng như văn học thế giới: Bà Dalloway, Đến ngọn hải đăng, Orlando, và cuốn tiểu luận Căn phòng riêng. Bà tự trầm sau một cuộc đời vật lộn với chứng bệnh mà sau này được cho là rối loạn lưỡng cực, cùng với những đợt trầm cảm nặng kéo dài. Dưới đây là ba bức thư tuyệt mệnh, trong đó gồm hai bức gửi cho người chồng, Leonard Woolf (mà bà viết vào hai thời điểm khác nhau, bức đầu được cho là viết vào tuần trước khi tự sát, bức thứ hai được cho là viết vào đúng hôm 28), và một bức bà gửi cho chị gái, Vanessa Bell.

Thư thứ nhất gửi Leonard Woolf:

Thứ Ba

Anh thân yêu,

Em nghĩ chắc là mình lại sắp hoá điên nữa rồi. Em nghĩ chúng mình không thể lại trải qua một lần kinh khủng như vậy thêm nữa. Và lần này em sẽ chẳng thể nào bình phục được đâu. Em bắt đầu nghe thấy tiếng nói trong đầu rồi, em không thể tập trung được. Nên em làm vậy vì dường như đây là điều tốt nhất. Anh đã cho em niềm hạnh phúc lớn lao nhất em có thể có được trên đời. Anh đã làm nhiều hơn bất kỳ ai có thể làm về mọi mặt. Em không nghĩ trên đời này có hai người nào hạnh phúc được bằng chúng mình cho đến khi căn bệnh quái ác này ập tới. Em không cố được nữa. Em biết mình làm hỏng đời anh, em biết không có em, anh làm việc được. Và anh sẽ làm được, em biết thế. Anh thấy không, em thậm chí còn chẳng viết được thư này cho ra hồn. Em không đọc được. Em muốn nói với anh là tất cả hạnh phúc trong đời em có được là nhờ anh. Anh kiên nhẫn với em hết mực, anh tốt với em quá sức tưởng tượng. Em muốn nói điều đó – ai cũng biết vậy. Nếu có ai cứu được em thì chỉ có thể là anh. Mọi thứ đều đã tuột khỏi tay em nhưng cái em vẫn còn là niềm tin vào lòng tốt của anh. Em không thể cứ thế này phá hỏng đời anh thêm nữa.

Em không nghĩ trên đời này có hai người nào hạnh phúc được bằng chúng mình đã có với nhau.

(D dịch)

Thư thứ hai gửi Leonard Woolf:

Anh thân yêu,

Em muốn nói với anh rằng anh đã cho em niềm hạnh phúc vẹn toàn nhất. Chẳng ai có thể giúp đỡ em nhiều hơn anh đã làm. Xin anh hãy tin thế. Nhưng em biết mình sẽ chẳng bao giờ vượt qua được lần này: và em đang làm phí hoài cuộc đời anh. Chẳng ai có thể nói gì để thuyết phục được em đâu. Anh có thể làm việc được, và cuộc đời anh sẽ nhẹ gánh hơn rất nhiều khi không có em. Anh thấy đấy, em thậm chí còn chẳng thể viết được thư này cho ra hồn, chứng tỏ em đúng. Tất cả những gì em muốn nói là trước khi căn bệnh này ập đến với em, chúng mình đã hạnh phúc bên nhau tuyệt đối. Tất cả đều nhờ có anh. Không ai có thể tốt với em như anh đã tốt với em kể từ ngày đầu cho tới tận giây phút này. Ai cũng biết vậy.

(D dịch)

Thư gửi Vanessa Bell:

Chủ nhật

Chị thương yêu,

Chị không biết thư chị làm em xúc động chừng nào đâu. Nhưng em cảm thấy lần này em đã đi quá xa rồi, không trở lại được nữa. Giờ thì em tin chắc mình lại sắp hóa điên rồi. Giống hệt như lần đầu tiên, lúc nào em cũng nghe thấy giọng nói trong đầu, và giờ em không vượt qua được nữa. Em chỉ muốn nói là Leonard vẫn luôn rất tốt với em, tốt đến ngạc nhiên, ngày nào cũng vậy; em không tưởng tượng nổi có ai có thể giúp đỡ em nhiều hơn anh ấy đã làm. Chúng em vẫn hạnh phúc bên nhau tuyệt đối cho đến mấy tuần vừa rồi, là khi bắt đầu cái cảnh kinh hoàng này. Chị hãy nói sao cho anh ấy tin nhé? Em cảm thấy anh ấy có bao nhiêu việc cần làm nên sẽ sống tiếp được thôi, anh ấy sẽ sống tốt hơn khi không có em, và chị sẽ giúp đỡ anh ấy. Em gần như không suy nghĩ rõ ràng được nữa. Giá mà em có thể nói hết chị và mấy đứa bé có ý nghĩa với em đến thế nào. Nhưng em nghĩ là chị biết rồi. Em đã cố, nhưng em không cố hơn được nữa. Virginia.

Nguyễn An Lý dịch